خوشه پَروین یا ثریا (ام۴۵) یا «هفت خواهران» در صورت فلکی گاو و در فاصله حدود ۴۴۰ سال نوری از ما قرار دارد.قطر آن ۱۲ سال نوری و جرم کل آن ۸۰۰ برابر جرم خورشید است. سن این خوشه را با استفاده از نمودار «هرتسپرونگ راسل» بین ۷۵ تا ۱۵۰ میلیون سال تخمین زده اند. خوشه ستاره ای پروین در شانه‌های صورت فلکی ثور یا گاو قرار دارد و قدر یا درخشندگی کلی آن حدودا ۴ر۱ است و مساحتی معادل ۱۲۰ دقیقه مربع آسمان را در برمی گیرد.
حرکت فضایی ستارگان خوشه پروین چنان است که به سمت جنوب شرق حرکت می کنند ولی ما هر ۳۶هزار سال جابجایی این خوشه را نسبت به ستارههای زمینه به اندازه قطر ماه در آسمان خواهیم دید در گذشته.به این خوشه هفت خواهران هم می گفتند چرا که به طور معمول فقط هفت ستاره از بیش از ۲۰۰ ستاره شناخته شده آن، با چشم غیر مسلح قابل دیدن هستند.پرنورترین ستاره این خوشه، ستاره «عقدالثریا» یا «گردنبند ثریا» نام دارد.
ستارههای هفت خواهران میانسال در نظر گرفته می شوند و نزدیک ترین خوشه ستاره ای به زمین هستند. خوشه پروین نه فقط از نظر ستاره شناسی بلکه از نظر اسطوره‌های باستان در میان یونانی‌ها و مصری‌ها
دارای ارزش بسیاری بوده است. در بسیاری از
فرهنگ‌ها، باورهای عامیانه ای درباره این خوشه ستاره ای وجود دارد.بر اساس اسطوره‌های یونان باستان، صورت فلکی خوشه پروین متعلق به هفت دختر اطلس است که تبدیل به هفت ستاره شدند.
خوشه پروین از نوع خوشه‌های ستاره ای باز یا پراکنده به شمار می رود. این نوع خوشه‌های ستاره ای ستارگان کمی را شامل می شوند (حدود ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ ستاره) و غالباً ستارگان آن جوان و کم سن هستند.
آن‌ها معمولاً در صفحه کهکشان‌ها و از جمله در کهکشان راه شیری به فراوانی یافت می شوند.
ستاره های این خوشه حدوداً بین ۲ تا ۱۶ برابر خورشید جرم دارند و دمای آن ها بین ۱۰ تا ۳۰ هزار درجه کلوین متغیر است و به خاطر دمای بالای سطح آن ها، پرنور و آبی رنگ دیده می شوند.گاز موجود در این ستاره ها بیشتر از جنس هلیوم است و کمی هم هیدروژن در آن ها مشاهده می شود.
نور ستارگان جوان این خوشه، توسط یک ابر گازی میان ستاره ای بازتاب می شود. از درون یک تلسکوپ یا دوربین دوچشمی، ابری مه آلود و کم نور را می توان در میان ستارگان این خوشه دید که مانند هوای مه آلود اطراف چراغ خیابان، نور پرنورترین ستارگان موجود در خوشه را به اطراف پخش می کند. مدت ها تصور می شد که منشا این ابر گازی، همان مواد به جای مانده از تشکیل خوشه پروین است ولی مطالعات رادیویی و فروسرخ در دهه ۱۹۸۰ نشان داد که این ابر گازی، در اثر برخورد تصادفی خوشه با یک ابر گازی میان ستاره ای به وجود آمده است. این کشف در آن هنگام باعث شگفتی ستاره شناسان شد و اینک معلوم شده است که علاوه بر ابر میان ستاره ای قبلی، یک ابر گازی دیگر نیز در حال نزدیک شدن به این خوشه است.
طرز قرارگیری ستارگان خوشه پروین از درون دوربین دوچشمی به مجموعه ای الماس روی صحنه ای به رنگ بنفش تیره شباهت دارد. مجموع ستارگان خوشه پروین حدود یک و نیم درجه قوسی آسمان یعنی سه برابر قرص ماه بدر را می پوشاند؛ بنابراین با یک تلسکوپ قوی که دارای میدان دید محدودی باشد نمی توان تمامی ستارگان آن را به صورت یک گروه به هم پیوسته و یکجا دید.این ستاره ها که به Pleiades هم شهرت دارند، خوشه ای از ستاره ها هستند که از ستاره های نوع B با عمر متوسط تشکیل شده اند و با چشم غیرمسلح هم قابل دیدن هستند. با این حال مطالعه و بررسی آن ها با توجه به پیچیدگی‌های موجود ممکن نشده است.
دانشمندان در تلاش هستند تا از تلسکوپ فضایی کپلر برای پی بردن به اسرار ستاره هایی موسوم به هفت خواهران استفاده کنند.ترکیب ابزار جدید افزوده شده به تلسکوپ کپلر با الگوریتم تازه ابداع شده محققان مرکز Stellar Astrophysicsدر دانشگاه آرهوس (Aarhus) دانمارک سبب خواهد شد تا شناسایی ویژگی ها و اجزای تشکیل دهنده این ستاره ها ممکن شود.مطالعه ستاره هایی مانند هفت خواهران که نور آن ها دارای نوسان است بسیار مورد علاقه ستاره شناسان است، زیرا از این طریق می توان به ترکیبات ستاره های مذکور و نیروهای تامین کننده انرژی آن ها پی برد. بعضی از این ستارگان میزان انرژی خروجی خود را به شدت تغییر می دهند که سبب درخشش بیش از حد آن ها برای چند ماه یا حتی چند سال می شود. ستاره های یاد شده در برخی مواقع به علت خروج شدید انرژی بسیار درخشان تر از خورشید به نظر می رسند، اما در برخی مواقع هم روشنایی اندکی دارند.خورشید و دیگر ستارگان معمولی این قابلیت را ندارند و میزان درخشندگی و انرژی آن ها تقریباً ثابت است و محاسبه تغییرات آن ها با استفاده از شمارش لکه‌‌های خورشیدی امکان پذیر است.
ستاره های یاد شده در کنار هفت ستاره قابل رویت از زمین متشکل از بیش از هزار شی ناشناخته دیگر هم هستند که برخی از آن ها را ستاره هایی جوان و گرم و آبی رنگ تشکیل می دهند. یکی از مشکلات موجود در مطالعه این خوشه این است که تشخیص دادن ستاره های اصلی کار مشکلی است و نیاز به اندازه گیری دقیق ابعاد و شدت نور آن ها دارد. تلسکوپ کپلر نیز در زمان کشف سیاره های جدید با این مشکل مواجه می شود. سیاره های فراخورشیدی نسبت به ستارگان بسیار کم نورتر هستند و تلسکوپ کپلر شانس بسیار کمی برای مشاهده مستقیم آن ها دارد و از طریق عبور آن ها از جلوی ستاره میزبانشان می تواند به وجود آن ها پی ببرد. دانشمندان با به روز کردن قابلیت های تلسکوپ فضایی کپلر امیدوارند به درکی بهتر از ماهیت این ستاره‌ها دست یابند.
پژوهشگران دانشگاه آرهوس به سرپرستی «تیم وایت» (Tim White) با استفاده از تجهیزات و قابلیت های این تلسکوپ فضایی و همچنین استفاده از الگوریتم هایی که به تازگی طراحی کرده اند، موفق شدند برای مطالعه بیش تر ستارگان خوشه «هفت خواهران» روش جدیدی پیشنهاد کرده و آن را تست کنند. یکی از اهداف رصدی جالب برای ستاره شناسان، ستارگانی هستند که روشنایی آن ها تغییر می کند که به آن ها «ستارگان متغیر» نیز می گویند.
روش تلسکوپ کپلر برای رصد
ستارههای پرنور کمی تکراری و ساده شده است و پژوهشگران به شدت نگران تغییر نور نسبی در ستارگانی هستند که کپلر در حال رصد
آن‌ها است و فقط می توانند پیکسل هایی که شفاف هستند را مشاهده کنند.کاری که این تیم پژوهشی انجام داده این است که اطلاعات خامی که از طریق تلسکوپ کپلر تهیه شده را در الگوریتم جدیدی موسوم به «پرتوسنجی هاله ای» (halo photometry) قرار دادند.این الگوریتم پیکسل های پرنور را نایده می گیرد و بیشتر به بررسی تغییرات نسبی می پردازد و همچنین هر پیکسل را به صورت مجزا می سنجد تا هماهنگی نوری بین پیکسل ها به هم نخورد و ایرادات ماهواره ای در رنگ تصاویر تأثیری نگذارد.
در بررسی های این تیم تحقیقاتی مشخص شد که بیشتر ستارگان خوشه هفت خواهران روزی یک بار به دور خود می چرخند اما این دوره در ستاره هفتم یعنی «مایا» ( Maia) حدودا۱۰ روزه است. بر اساس مطالعات قبلی، سطح غلظت بعضی عناصر مانند منگنز در این ستاره بالا است.
تیم پژوهشی اعلام کرده است که تا به حال هیچ نشانه ای از سیارات در مدار این ستاره ها دیده نشده است ولی امیدهایی وجود دارد که با استفاده از این الگوریتم بتوان سیاره هایی را که در اطراف این ستارگان هستند کشف کرد.
مأموریت کپلر (Kepler Mission) یک تلسکوپ فضایی ساخت سازمان فضایی آمریکا (ناسا) است که با هدف کشف سیارات فراخورشیدی مشابه زمین به فضا پرتاب شده است و برای این کار درخشندگی ۱۰۰ هزار ستاره را در عرض سه سال و نیم بررسی می کند تا نشانه ای از کاهش درخشندگی بر اثر گذار سیاره ای بیابد. این مأموریت به نام ستاره شناس آلمانی «یوهانس کپلر» نامگذاری شده است.
برای یافتن و رصد خوشه پروین باید صورت فلکی جبار و کمربند آن را به خوبی بشناسیم. اگر در حدود ۱۱ برابر عرض کمربند صورت فلکی جبار و در راستای آن به طرف راست شکارچی حرکت کنیم، به هفت ستاره درخشان و جفت هم می رسیم که در کنار یکدیگر خوشه پروین را می سازند. در فهرست مسیه این خوشه به شماره ۴۵ ثبت شده است و به نام M45 نیز گفته می شود.
*عکس از: NASA, ESA, AURAرCaltech, Palomar Observatory
code
ممنون از مطالبتون خیلی جالب بود به امید اینکه یک روز بتونیم به اونجاها هم سفر کنیم